ذرت را می توان پرمصرف ترین نهاده در تغذیه انواع طیور معرفی کرد که به دلیل آنالیز مطلوب آن، غلات دیگر از جمله گندم، جو، چاودار، تریتیکاله، یولاف و فرآورده های جانبی آنها با آن مقایسه می شوند. طبق آخرین گزارش فائو، تولید جهانی ذرت ۵۹۴ میلیون تن در سال است که از حدود ۱۳۹ میلیون هکتار برداشت می شود. در این میان، ایالات متحده آمریکا با حدود ۳۸۴ میلیون تن تولید سالیانه ذرت، بزرگ ترین تولیدکننده ذرت در جهان محسوب می شود و پس از آن به ترتیب چین، برزیل، آرژانتین، اکراین، هند، مکزیک و اندونزی قرار دارند. اطلاعات قابل استناد در مورد میزان تولید ذرت در ایران چندان قابل استناد نیست و به نظر می رسید در سال های پرآب به حدود یک میلیون تن در سال می رسد. بیش از ۸۰ درصد تولید ذرت در ایران در استا های خوزستان، فارس، کرمانشاه، کرمان و قزوین انجام می شود.
در صنایع تولید خوراک دام و طیور، اغلب از ذرت درجه ۲ و ۳ استفاده می شود. این در حالی است که در شرایط کمبود نهاده، استفاده از ذرت با کیفیت کمتر نیز متداول است که ویژگی بارز آن، نسبت بالای خاکه و ذرت شکسته به دانه کامل و سالم است. علاوه بر این به موازات افزایش درجه ذرت (کاهش کیفیت آن)، چگالی یا دانسیته آن کاهش پیدا می کند. دانه های خرد شده و شکسته فاقد تاثیر چندان بر انرژی ذرت هستند اما شرایط را برای آلودگی قارچی و تولید مایکوتوکسین ها مهیا می کند و از طرفی میزان افت وزن ناشی از انبارداری، حمل و نقل و کاهش رطوبت را افزایش می دهد. حضور مواد خارجی در محموله ذرت به طور قابل توجه بر سطح انرژی قابل متابولیسم آن تاثیرگذار است. در کشورها از استاداردهای متفاوتی برای ارزیابی کیفیت ظاهری ذرت استفاده می شود اما درجه بندی این غله بر پایه استاندارد آمریکا مورد پذیرش جهانی است. بر اساس این استاندارد، نسبت دانه های آسیب دیده (کل)، دانه های آسیب دیده طی فرآیند خشک کردن و مواد خارجی در ذرت درجه ۲ نباید از ۰.۲، ۵ و ۳ درصد تجاوز کند و از طرفی کمینه دانسیته یا چگالی آن نباید کمتر از ۵۴ پوند/بوشل باشد. لازم به توضیح است که اهمیت شمارش دانه های آسیب دیده طی فرآیند خشک کردن به سبب وقوع واکنش میلارد و کاهش قابلیت هضم و زیست فراهمی نشاسته و اسیدهای آمینه قلیایی به ویژه لیزین است.
وزن هر بوشل ذرت درجه یک معادل 56 پوند است و به ازای هر پوند کاهش وزن بوشل، انرژی ذرت در حدود ۱۰ تا ۱۵ کیلوکالری در کیلوگرم کاهش می یابد. با این حال ارتباط وزن هر بوشل ذرت با سطوح پروتئین خام و اسیدهای آمینه ضروری، از الگوی ثابت تبعیت نمی کند. به طور کلی هر چه نمونه ذرت نابالغ تر باشد، سطح متیونین آن کمتر است.
مطالعه ای در سال ۲۰۱۸ در نشریه Applied Poultry Research منتشر شد که در آن اثر افزودن مولتی آنزیم (هاضم کربوهیدرات های غیرنشاسته ای) به جیره های حاوی ذرت با خاکه زیاد مورد آزمایش قرار گرفت. طبق نتایج این مطالعه بیشترین اثر منفی استفاده از ذرت با خاکه زیاد روی عملکرد جوجه های جوان بوده و سبب کاهش مصرف خوراک در آنها می شود. در مجموع استفاده از ذرت با خاکه بالا بدون افزودن آنزیم موجب افزایش ضریب تبدیل غذایی در کل دوره پرورش شد اما با این وجود اثر منفی آن به موازات بالا رفتن سن گله کاسته شد. این در حالی بود که افزودن آنزیم به جیره های حاوی ذرت با خاکه بالا سبب بهبود عملکرد گله شد. عامل این اختلاف عملکرد در جیره های با و بدون آنزیم مربوط به کاهش سطح انرژی خوراک اعلام شده است که با افزودن مولتی آنزیم تا حد زیادی جبران می شود. بر این اساس استفاده از مولتی آنزیم در جیره های حاوی ذرت با خاکه بالا به ویژه در سنین ابتدایی می تواند موجب بهبود عملکرد گله جوجه های گوشتی شود.
- بیشتر بخوانید:
- گزارش فائو: https://www.fao.org/land-water/databases-and-software/crop-information/maize/en/
- کنترل کیفی ذرت در برزیل: https://www.scielo.br/j/rbca/a/YWnWMpmhbNZdy7RkRQfRCbv/?lang=en
- ارزیابی ذرت در تولید خوراک طیور: https://www.intechopen.com/chapters/52383
